۲- کلیسای سن ویتاله – شهر راونا در ایتالیا
در ایتالیا تا دلتان بخواهد موزاییککاریهای درخشان پیدا میشود. یک نمونهاش کلیسای پطرس حواری یا سن پیر در شهر واتیکان.
اما موزاییک کاری باسیلیکای سن ویتاله شهرت بیشتری دارد. داخل این کلیسا با طرحهایی از عهد عتیق به صورت موزاییککاری تزئین شده. داستان زندگی حضرت موسی و صحبت کردن او با بوتهی مشتعل و زندگی هابیل و قابیل.
این موزاییکها پر از نمادپردازی اند و چنان استادانه کار شدهاند که در جهان بینظیر است. موزاییکهایی سرشار از رنگ و مملوء از طلاکاری که چشمها را فریفتهی خودش میکند.
به کلیساهایی که نقشههای مربعی داشتند باسیلیکا میگفتند. در دوران پادشاهی روم شرقی و بیزانس، هنر سرامیک کاری در کلیساها و قصرها رواج پیدا کرد. در اوج قدرت تمدن بیزانس، شهر راونای ایتالیا توسط سپاهیان روم شرقی فتح شد و کلیسای سن ویتاله در آنجا ساخته شد.
۳- منارهی کالتا یا کالتا منار – شهر خیوه در ازبکستان
منارهی خمرهمانند کالتا در همسایگی آرامگاه سید علاءالدین ساخته شده.
تمام سطح این مناره با کاشیهای درخشان فیروزهای و لاجوردی در کنار نوع خاصی از سفال به نام مجولیکا، تزئین شده.
در اصل قرار بود ارتفاع این مناره به هفتاد متر برسد. به همین خاطر سازهی مناره از پانزدهمتر زیر زمین شروع میشود.
منتهی محمد امین خان حاکم خیوه، در جنگ با ترکمنها کشته شد و ساختوساز مناره نیمهکاره ماند. این مناره قرار بود بلندترین منارهی دنیا باشد. حتی بلندتر از قطب منار دهلی. ولی حالا نیمهکاره است، گرچه کالتا منار خیوه هنوز زیباست. ولی قطب منار دهلی همچنان لقب بلندترین سازهی آجری دنیا را یدک میکشد.
۴- مسجد جامع – شهر اصفهان در ایران
مسجد جامع اصفهان به مسجد جامع عتیق معروف است. عتیق چون یکی از قدیمیترین مساجد ایران است. خلیفه المعتصم عباسی هزار و سیصد سال پیش فرمان ساخت این مسجد را داده بود.
منتهی این شاهکار معماری زیر نظر فرمانروایان ایلخانی، مظفری، تیموری، صفوی و قاجار بارها بازسازی شد و گسترش یافت.
چهار ایوان این مسجد با کاشیکاری و آجرکاری تزئین شده. یکی از زیباترین ویژگیهای معماری این مسجد مقرنسکاریهای طاقها و ایوانهای آن است که به سقفهای بنا بافت داده و عمق بخشیده.
۵- موزاییک های پارک گوئل – شهر بارسلون در اسپانیا
آنتونی گائودی معماری اسپانیایی بود که به طرحهای عجیب و غریبش معروف است. حتماً اسم کلیسای جامع ساگرادا فامیلی یا خاندان مقدس، را از بین کارهایش شنیدهاید.
جالب اینجاست که بعد از گذر یک قرن از فوت معمار، هنوز ساخت و ساز آن کلیسا تمام نشده است. بد نیست بدانید گائودی پانزده سال آخر عمرش را شبانهروز صرف ساخت کلیسای خاندان مقدس کرده بود و حتی در همان کنار بنا به خواب میرفت.
به اعتقاد بسیاری شاهکار حقیقی گائودی همین پارک گوئل بوده است. یک پارک عمومی پیچ در پیچ در شهر بارسلون که تقریباً در اوایل قرن بیستم ساخته شده. در این پارک میتوانید به مشاهدهی باغها و پلها بروید و ردیفهای سنگی و سازههایی را ببینید که یادآور خانهی زنجبیلی داستان هنسل و گرتل هستند.
بخشهای زیادی از پارک، با هزاران موزاییک پوشانده شده. از سقفهای پارک گرفته تا نیمکتهای درازش و مسجمههایی به شکل سوسمار و سر اژدها.
بعضی از مورخین معتقدند گائودی کور رنگ بوده. با این حساب افتخار موزاییکهای رنگارنگ پارک گوئل را احتمالاً باید به حساب دستیار با استعداد او ژورف ماریا خویول نوشت که هیچکس اسمش را نمیشناسد.
اسم این پارک از روی اسم اوزبی گوئل کارخانهدار معروف اسپانیایی آن دوران برداشته شده. گوئل ثروتمند در نمایشگاه پاریس آنتونی گائودی معمار را ملاقات کرد و بعد از آن به دوستان صمیمی هم تبدیل شدند.
مهمترین حامی هنر معماری عجیب غریب گائودی همین دوستش بود. منتهی معروف است که یکبار گائودی به گوئل گفت: «گاهی فکر میکنم ما تنها افرادی در جهان هستیم که از این معماری خوشمان میآید.» و گوئل اینگونه پاسخ داده بود که: «راستش من معماریات را دوست ندارم. فقط به آن احترام میگذارم.»
۶- کاخ گلستان – شهر تهران در ایران
کاخ مجلل گلستان مجموعهای است که از ۱۷ ساختمان پراکنده تشکیل شده. بعضی از این ساختمانها قصر بودهاند، بعضی موزه و بعضی تالار. دیوارها و سقف این عمارت استخردار با کاشیهای رنگارنگ پوشیده شده.
این بنا، قصر تابستانی سلسلهی قاجار بوده. در آن دوران آب از حوضچههای کوچک به سمت بالا فرستاده میشد تا هم اتاقها خنکتر شوند و هم گیاهان باغ آبیاری گردد.
۷- خانهی پیکاسیت – شهر شارتر در فرانسه
خانهی پیکاسیت بر خلاف تقریباً باقی موارد این لیست، با بودجهی خاصی ساخته نشده.
یک رفتگر ظرف مدت ۲۶ سال هر خردهآشغال بامزهای که به چشمش خورده را جمع کرده و با ۱۵ تن کاسه بشقاب شکسته، تمام در و دیوار خانهاش را موزاییککاری کرده.
مردم شهر شارتر به این رفتگر لقب پیکاسیت دادهاند که در زبان فرانسوی یعنی بشقابدزد.
داخل و خارج این ساختمان و حتی لوازم داخل خانه همگی با ظرفهای شکسته و خردههای شیشه پوشیده شده. این ساختمان بعدها اینقدر پرآوازه شد که پیکاسو شخصاً از آن بازدید کرد.
۸- کلیسای سن لوئیس ، ناحیهی سن لوئیس میزوری در آمریکا
در کلیسای باسیلیکا، نگاه بازدیدکنندگان به سمت بالا و رو به گنبدهای عظیم، سقف محدب و گذرگاههای طاقدار میخکوب شده است.
جایی که هزاران کاشی رنگارنگ به هم چسبیدهاند تا صحنههایی از انجیل را به تصویر بکشند.
وبسایت این کلیسا دربارهی موزاییککاریهای بنا این چنین توضیح داده که:
«(موزاییکها) طوری طراحی شدهاند تا همه با دیدنشان بیاموزند که خدا به بدنهای زمینی ما دسترسی دارد.»
۹- شاه چراغ – شهر شیراز در ایران
این بقعه یکی از مکانهای زیارتی شیعیان است. آرامگاه احمد بن موسی کاظم، به خاطر آینهکاریهای زیبایش به «مسجد آینهای» معروف است.
اگر به شاهچراغ رفته باشید حتماً مجذوب تکههای آینه و خردههای شیشهای شاهچراغ شدهاید که تمام فضای داخل از کف تا سقف را پوشاندهاند.